Στην είσοδο της νεότερης Καρδαμύλης πάνω από το χωριό βρίσκεται η Παλιά Kαρδαμύλη και το συγκρότημα Τρουπάκηδων – Μούρτζινων. Αποτελεί ένα οχυρωματικό σύμπλεγμα κτιρίων, τόπο κατοικίας των οικογενειών Μούρτζινου, Πετρέα, Μπουκουβάλα και Μπαχλέμπα. Μέσα στο συγκρότημα συναντάμε τον περίφημο ναό του Αγίου Σπυρίδωνα, ο οποίος είναι η οικογενειακή εκκλησία του γένους των Τρουπάκηδων και των Μούρτζινων.
Αρχιτεκτονική
Ο ναός του Αγίου Σπυρίδωνα ως αρχιτεκτονικό σύνολο είναι επιβλητικός. Διαθέτει πολυώροφο κωδωνοστάσιο επτανησιακής τέχνης με μεταβυζαντινή τεχνοτροπία. Στην είσοδο του έχει σκαλισμένο ανάγλυφο δικέφαλο αετό που αποτελεί βυζαντινό έμβλημα.
Η καμπάνα του ναού του Αγίου Σπυρίδωνα λέγεται ότι είναι λάφυρο πειρατών. Η βόρεια πλευρά της εκκλησίας ταυτίζεται με το τείχος της Παλαιάς Καρδαμύλης και τον εξωτερικό περίβολο του συγκροτήματος των Μούρτζινων.
Τα βασικά οικοδομικά υλικά που χρησιμοποιήθηκαν ήταν ο πωρόλιθος και η μαρμαρόπετρα.
Ιστορία
Η ανέγερση του ναού χρονολογείται στην περίοδο της Β΄ Ενετοκρατίας (1685 – 1715). Τον Ιανουάριο του 1821 ο στρατηγός Θεόδωρος Κολοκοτρώνης παρέμεινε φιλοξενούμενος στην κατοικία των Μουρτζινων. Με την έλευση και των υπολοίπων Μανιατών με τον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη τελέστηκε δοξολογία στον ναό του Αγίου Σπυρίδωνα στις 21 Μαρτίου 1821. Κατόπιν όλοι μαζί ξεκίνησαν να απελευθερώσουν την Καλαμάτα στις 23 Μαρτίου 1821 και να ξεκινήσει ο απελευθερωτικός αγώνας των Ελλήνων.
Οχυρό Μούρτζινου
Ο ναός του Αγίου Σπυρίδωνα μαζί με τα υπόλοιπα κτίσματα, τον πύργο, τον οντά, το ελαιοτριβείο κ.ά. αποτελεί ένα ενιαίο οικοδομικό σύνολο. Εδώ φαίνεται ξεκάθαρα η λειτουργία της οργάνωσης της καθημερινής ζωής μιας διαρκώς αμυνόμενης μικρής, κλειστής κοινωνίας του 17ου -18ου αιώνα.
Τα πλαίσια των ανοιγμάτων κοσμούνται από γλυπτά εξαιρετικής τέχνης, κάποια εκ των οποίων ανάγονται στους βυζαντινούς χρόνους και είναι σε δεύτερη χρήση.
Το 1994 κηρύχθηκε ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο. Το χρονικό διάστημα 1999 – 2004 ολοκληρώθηκε η αποκατάσταση τμήματός του που περιλαμβάνει την τριώροφη οχυρωμένη κατοικία και τα προσκτίσματά της και η μετατροπή του σε Μουσείο.